In mijn vorige blog “De kracht van het herschrijven van je verhaal” schreef ik: “Onze identiteit wordt grotendeels gevormd in ons verleden en door de verhalen die we onszelf en anderen daarover vertellen. Ze hebben ons geholpen om betekenis te geven aan het leven. We ontwikkelen namelijk allemaal in antwoord op de NEE die we ervaren in onze levens, eigen overtuigingen, aannames en verhalen waar we in zijn gaan geloven. En als we veel en vaak NEE hebben gekregen als (klein) kind, dan vormen onze eigen interpretaties en verhalen een deel van onze identiteit. In deze blog ga ik daar dieper op in.

Mijn begin
Ik werd geboren in het in het Noorden bekende ‘Huize Tavenier’, een kraamkliniek van het toenmalige Martini Ziekenhuis. Veel Noordelingen zijn daar geboren. Ik was het vijfde kind van mijn moeder. Je zou denken: ‘appeltje, eitje’, maar niets was minder waar. Mijn moeder was 42, had een hoge bloeddruk en nog wel meer kwalen. Daarnaast lag ik dwars (ja, toen ook al) en om een of andere reden moest ik te vroeg gehaald worden. Dat gebeurde ook nog eens tijdens een hittegolf, zo vermeldt de historie.

De bevalling werd opgewekt, maar dat bracht niet veel beweging. De dienstdoende gynaecoloog wilde dat ik geboren werd voordat zijn dienst afgelopen zou zijn, maar dat gebeurde niet. De volgende dag was mijn moeder al twee dagen bezig met weeën die maar niet doorzetten. Al met al werd er een heel ervaren gynaecoloog bijgehaald die mij uiteindelijk op 10 juni 1966 met een zeer bijzondere ingreep ter wereld bracht. Blijkbaar kon ik niet gedraaid worden en was een keizersnede niet mogelijk. Ik ben dus in één wee, aan mijn voetjes rondgedraaid en uit de baarmoeder getrokken. Uiteraard ging ik in protest en brak daarbij mijn linkerbovenarm.

“Heling betekent niet dat de schade nooit heeft bestaan. Het betekent wel dat de schade niet langer onze levens beheerst.” Franz Ruppert

Het verhaal herschrijven
Waarom vertel ik dit verhaal? Omdat ik recent ontdekte wat een bepalend verhaal dit is geweest. Niet zozeer die geboorte, maar wat daarna kwam. En ik kan dat verhaal op verschillende manieren vertellen.

De eerste manier gaat in op het drama van de start van mijn leven. Net geboren werd ik meerdere dagen in een couveuse gelegd om te kunnen monitoren of ik door deze ingreep geen inwendige bloedingen had opgedaan. Heel verstandig uiteraard. Alleen had mijn moeder mij na twee dagen nog niet gezien, wist niet of ik nog leefde en hoe het met mij was. De arts die de bevalling had uitgevoerd ging kijken en kwam terug met de woorden: ‘je suis, je reste’. Elke verjaardag kreeg ik dat verhaal van mijn ouders te horen.

Enfin, ik lag daar in de couveuse en had dus minstens twee dagen geen contact met mijn ouders. Dat was natuurlijk heel gewoon in die tijd, dat realiseer ik me ook. Tegelijkertijd probeer ik me in mezelf als baby’tje in te leven. Op een enorm woeste en ruwe manier geboren worden, je arm breken, geen pijnstilling, in een couveuse, helemaal alleen.

Toen bleek dat alles goed met mij ging, werd ik naar de zaal overgeplaatst. Maar liggend op een plank, met mijn beide armen in een spalk. Want die gebroken arm moest helen. Ik worstelde mijn arm er op allerlei manieren uit, wat het op die spalkplank liggen alleen maar verlengde. De vier à zes weken dat ik zo lag zijn vast niet fijn geweest. Ik kijk ook met boze oogjes de wereld in. Op een plank liggen is al niet fijn, met je armen verplicht omhoog en met pijn van de breuk wellicht ook niet. Maar als iemand me vasthield, kreeg hij me met plank en al. Dus van koestering was ook geen sprake.

De nieuwe waarheid omarmen
Ik vertel dat verhaal nu anders, heb het herschreven. Ja, ik ben op een zeer ruwe manier geboren en dat heeft me vast geen goed gedaan. De waarheid is dat ik vanaf het begin af aan me niet verbonden heb gevoeld, geen koestering heb gehad en me niet veilig heb kunnen voelen.

Het meisje dat me vanaf de foto aankijkt, kijkt me indringend aan. Heeft het vertrouwen in de wereld en in haar lijf opgegeven. Voelt zich moederziel alleen. En dat heeft haar voorbereid op het leven dat zou komen in een destructief gezin waarin ze nog meer van haarzelf is kwijtgeraakt.

Door de waarheid te omarmen kan ik me ontspannen: ‘ja, dat is waar!’ In plaats van het hele drama te blijven herhalen en mezelf eigenlijk aldoor weer in die pijn te laten zijn. Ik laat me door het hele verhaal niet meer bepalen, maar kan wel ervaren wat het met me gedaan heeft. Hoe ik nog altijd, na bijna 60 jaar, weinig vertrouwen in mijn lijf heb.

Het heeft me rust gegeven om deze waarheid te omarmen. Ik hoef er niet meer met kinderlijke verontwaardiging over te praten, maar kan er met een meer volwassen blik over praten, als een feit. En vervolgens is er ruimte om te zien wat het met me heeft gedaan.

Jouw verhaal ontdekken
Dat is waar ik met mensen aan werk in het programma ‘Vind je Stem, Claim je Verhaal’. Het is een ontdekkingsreis naar de verhalen die in jou leven. Ben je  klaar om de verhalen te ontdekken die klaarstaan om verteld te worden? Om vanuit een nieuwe blik naar jezelf te kijken en de ervaringen ruimte te geven?

‘Vind je stem, claim je verhaal’ is een programma van drie maanden waarin je door middel van creatieve en bezinnende (schrijf)technieken jouw persoonlijke verhalen gaat verkennen. Je krijgt zicht op wie je was, wie je bent en wie je kunt worden – en ontdekt daarbij nieuwe mogelijkheden voor jezelf.

Lees meer over de achtergrond hiervan in mijn blog: De kracht van het herschrijven van je verhaal.

In 2023/2024 heb ik het Foundation Programma gevolgd bij het  Centre for Holding Space. In juni 2025  ben ik gecertificeerd  als practitioner bij dit centrum om holding space te houden.

Groet Helena 🔆

Bronnen

Bij Deborah: https://www.justdeborah.nl/ 

Franz Ruppert – De identiteits georiënteerde psychotraumatheorie en -therapie (IOPT) Website: https://www.franz-ruppert.de/

Vivian Broughton
Website: https://www.vivianbroughton.com/

We zijn allemaal verhalenvertellers. Elk van ons draagt een unieke verzameling verhalen met zich mee die bepalen wie we zijn, hoe we de wereld zien en welke keuzes we maken. Deze verhalen functioneren als een lens waardoor we naar onszelf en onze omgeving kijken. Ze beïnvloeden onze gedachten, gevoelens en acties – vaak zonder dat we ons daarvan bewust zijn.

Trauma van identiteit
Onze identiteit wordt grotendeels gevormd in ons verleden en door de verhalen die we onszelf en anderen daarover vertellen. Ze hebben ons geholpen om betekenis te geven aan het leven. We ontwikkelen namelijk allemaal in antwoord op de NEE die we ervaren in onze levens, eigen overtuigingen, aannames en verhalen waar we in zijn gaan geloven. En als we veel en vaak NEE hebben gekregen als (klein) kind dan vormen onze eigen interpretaties en verhalen een deel van onze identiteit. “Ik ben niet goed genoeg, ik moet altijd dienstbaar zijn, ik moet hard werken, als ik niet perfect ben dan ben ik mislukt, etc.’. Die stemmetjes die ons zo her en der erg lastig vallen horen allemaal bij verhalen die we gevormd hebben om de wereld te begrijpen, die we zijn gaan geloven, die we in de wereld bevestigd zagen en die ons vervolgens verder gevormd hebben.

Meestal vertellen we slechts één versie van de werkelijkheid, terwijl er meerdere interpretaties mogelijk zijn. Sommige verhalen beperken ons. Misschien vertel je jezelf al jaren dat je iets niet kunt, of dat je niet goed genoeg bent, of dat je je wensen nooit zult verwezenlijken. Deze dominante verhalen werken als een onzichtbare rem op je ontwikkeling en op je gevoel van geluk. Want je bent ze als waarheid gaan geloven. Je kon ook niet anders als kind. Op dit thema ga ik in een later blog dieper in.

 De kracht van herschrijven van je verhaal
Het kan de moeite waard zijn om kritisch te kijken naar de verhalen die jou vormden, ze te onderzoeken, en waar nodig te herschrijven op een manier die je sterker maakt. Een manier die de waarheid recht doet. Want door bewust om te gaan met je verhalen, creëer je de vrijheid om je leven vorm te geven op een manier die écht bij je past.

Hoewel we onze ervaringen uit het verleden niet kunnen veranderen, hebben we wel de macht om nieuwe betekenis te geven aan wat we hebben meegemaakt. We kunnen onze verhalen vanuit verschillende perspectieven bekijken – vanuit het verleden, het heden en de toekomst. Maar ook vanuit de waarheden van onze ouders, ons systeem en onze cultuur en/of geloof. Door bewust te worden van deze verhalen en met welke lens je kijkt, kun je leren hoe je ze kunt veranderen en open je de deur naar nieuwe mogelijkheden. Je leert verschillende perspectieven te zien en nieuwe betekenis te geven aan je ervaringen. Dit geeft je de vrijheid om je niet langer te laten definiëren door oude verhalen, maar om zelf de pen vast te houden en auteur te worden van je eigen levensverhaal.

Wat levert het herschrijven van verhalen je op?

• Ontwikkel je een dieper begrip van jezelf en je drijfveren
• Krijg je meer grip op hoe je betekenis geeft aan gebeurtenissen
• Vind je jouw authentieke stem en durf je deze te gebruiken
• Ontdek je nieuwe mogelijkheden voor persoonlijke groei
• Leer je bewuster keuzes te maken voor je toekomst

Mijn waarheid
Terwijl je jezelf ontwikkelt, kunnen je verhalen meegroeien. Je leert steeds beter begrijpen welke verhalen helpend zijn en welke je misschien beter los kunt laten. Dit geeft je een stevige basis om vanuit te leven en te groeien. Zo heb ik altijd verteld dat ik opgroeide in een onveilig en destructief gezin. Dat is ook waar, maar als ik alleen dat verhaal vertel, dan wordt het onderdeel van mijn identiteit. Nu kan ik een breder verhaal vertellen waarin ik niet het slachtoffer ben van deze jeugd, waarin niet het drama boventoon voert, maar waarin ik kan zien hoe dit gezinssysteem is ontstaan, wat mijn rol was en wat ik ben gaan geloven. Maar ook wat het me gebracht heeft en hoe ik me erdoor heb ontwikkeld. Een heel ander verhaal waarin ik door uit te zoomen andere perspectieven naar voren kan laten komen die dichter bij mijn waarheid liggen. Een waarheid die ik nu als volwassene kan omarmen.

“The present cannot be recognized by the ego, because it is always covered by the past”. A. H. Almaas

Programma: Vind je stem en claim je verhaal
In het programma “Vind je stem en claim je verhaal” nemen deelnemers deel aan een ontdekkingsreis door hun eigen verhalen. Het traject bestaat uit verschillende sessies die hen helpen hun verhalen te verkennen vanuit drie tijdsperspectieven:

1. Verleden: Deelnemers maken een routekaart van hun leven, identificeren kantelmomenten en onderzoeken hoe deze gebeurtenissen hun identiteit hebben gevormd. Ze leren over het “trauma van identiteit” en hoe dit doorwerkt in het heden.
2. Heden: Via creatieve oefeningen zoals zelfportretten, sprookjes schrijven en visualisaties verkennen deelnemers hun huidige zelf. Ze onderzoeken welke verhalen ze nu vertellen en hoe deze hen helpen of beperken.
3. Toekomst: Deelnemers schrijven brieven aan hun toekomstige zelf, visualiseren nieuwe mogelijkheden en werken met creatieve expressie om alternatieve verhalen te ontwikkelen.

Tussen de sessies door werken deelnemers aan reflectieopdrachten, zoals het schrijven van elfjes en rondelen, het maken van collages, en het verkennen van de verschillende perspectieven op hun verhalen. Heb je interesse om dit live of online ook te volgen in het najaar van 2025. Stuur me dan een e-mail, (aan@zelfsprekend.nu) dan neem ik contact met je op.

Het proces van transformatie
Het programma biedt een veilige ruimte om in “liminal space” (de tussentijd) te stappen – die drempelervaring waarin transformatie mogelijk wordt. Deelnemers komen in contact met hun intuïtie, kennis en innerlijke wijsheid. Ze ontdekken meer van hun authentieke zelf. Ze ervaren hoe ze van “medespeler in de film van oude verhalen” kunnen veranderen naar “bioscoopbezoeker” – iemand die met meer afstand en keuzemogelijkheden naar het eigen levensverhaal kan kijken. Uiteindelijk integreren deelnemers nieuwe inzichten en maken ze nieuwe voornemens maken voor de toekomst. Door dit proces leren ze niet alleen hun verhalen te herschrijven, maar ook zichzelf opnieuw uit te vinden als de auteur van hun eigen leven.

In 2023/2024 heb ik het Foundation Programma gevolgd bij het  Centre for Holding Space. In juni 2025  ben ik gecertificeerd  als practitioner bij dit centrum om holding space te houden.

Groet Helena 🔆

Je hebt vast een moment in je leven meegemaakt waarop alles tegelijk in beweging leek. Een periode waarin het vertrouwde achter je lag, maar het nieuwe nog vorm moest krijgen? Een tussentijd vol ruimte en kansen, maar vaak nog zonder duidelijk zicht op hoe het nieuwe eruit komt te zien.  Want in deze tussentijd hebben we vaak iemand nodig die aanwezig kan zijn. Iemand die niet probeert te repareren, te oordelen of de uitkomst te beïnvloeden. Deze praktijk wordt “Holding Space” genoemd.

Wat is Holding Space?
Holding Space is een bewuste, liefdevolle manier van aanwezig zijn. Je creëert een veilige, niet-oordelende ruimte voor een ander om te groeien, te transformeren en authentiek zichzelf te zijn. Het draait om ondersteuning bieden tijdens een kwetsbaar proces van persoonlijke ontwikkeling, zonder te willen sturen of controleren.

Sinds ik de internationale opleiding Holding Space volg bij het Centre for Holding Space in Canada, zoek ik naar de beste manier om dit Engelse begrip te vertalen. Een treffende Nederlandse omschrijving is “ruimtehouder zijn”: je biedt compassie, vertrouwen en ruimte voor iemands (keuze-) proces, terwijl je tegelijkertijd ondersteunend aanwezig blijft.

De metafoor van “de kom”, als container voor transformatie
Heather Plett, de vrouw die dit concept verder heeft ontwikkeld o.a. in het boek de Kunst van Holding Space, gebruikt een prachtige metafoor. Ze vergelijkt het oude leven van mensen met een bouwwerk dat uit elkaar valt. Alle stukjes liggen voor je. Voordat je weer een nieuw leven in elkaar gaat bouwen, is het waardevol als er iemand is die deze stukjes symbolisch bij elkaar houdt.

Wanneer we ruimte houden voor iemand, bieden we aan om “de kom te zijn” – we creëren een veilige container waarin mensen hun emoties kunnen voelen, kunnen worstelen met beslissingen en door transities kunnen navigeren. Deze kom bestaat uit drie verschillende lagen.

De binnenste laag: wat we aan de ander bieden

• Getuige zijn – We zien en erkennen de ervaring van de ander met volle compassie
• Ruimte voor complexiteit – We erkennen dat groei niet lineair verloopt en hebben respect voor iemands autonomie
• Flexibiliteit behouden – We passen ons aan aan wat de ander nodig heeft en bevorderen verbinding
• Een bondgenoot zijn – We staan naast de ander in hun proces, zonder het over te nemen.

  De middelste laag: wat ons leidt in wat we aanbieden:

• Intuïtie – We vertrouwen op onze innerlijke wijsheid over wat nodig is
• Onderscheidingsvermogen – We onderscheiden wanneer we moeten spreken of zwijgen, handelen of stil blijven
• Nederigheid – We erkennen dat we niet alle antwoorden hebben
• Moed – We durven in ongemakkelijke situaties te blijven
• Nieuwsgierigheid – We benaderen de ander met oprechte interesse, zonder vooroordelen

De buitenste laag: wat ons als ruimtehouder ondersteunt

• Gemeenschap – We zoeken onze eigen bronnen van steun en verbinding.
• Mysterie – We erkennen dat niet alles binnen onze controle ligt en vertrouwen op het grotere geheel.
  De kunst in praktijk: hoe houd je ruimte voor anderen?
  Zoals Heather Plett schrijft in haar boek “De kunst van Holding Space”: “Holding Space is wat we doen wanneer we naast een persoon of groep lopen op een reis door liminale ruimte. We doen dit zonder hen inadequaat te laten voelen, zonder te proberen hen te repareren, en zonder te proberen de uitkomst te beïnvloeden. We openen onze harten, bieden onvoorwaardelijke steun, en laten oordeel en controle los.” Luister hier naar een korte samenvatting van de geschiedenis van Holding Space door degene die het begrip weer actueel heeft gemaakt, Heather Plett.

Om effectief ruimte te houden voor anderen de volgende tips:

1. Luister diep en aandachtig:  Wees volledig aanwezig zonder alvast je antwoord te formuleren.
2. Weersta de drang om te repareren: Bied geen oplossingen aan tenzij er om gevraagd wordt.
3. Respecteer autonomie en keuzevrijheid: Laat anderen hun eigen beslissingen nemen, zelfs als je een andere keuze zou maken.
4. Maak ruimte voor alle emoties: Laat mensen al hun gevoelens ervaren zonder te proberen negatieve emoties weg te nemen of te verzachten.
5. Oefen niet-oordelen: Respecteer het unieke proces, de tijdlijn en de beslissingen van de ander zonder je eigen verwachtingen op te leggen.
6. Behoud gezonde grenzen: Zorg goed voor jezelf zodat je voor anderen ruimte kunt blijven houden zonder leeg te raken.
7. Blijf aanwezig, zelfs wanneer het ongemakkelijk wordt: De meest waardevolle momenten van groei komen vaak voort uit de moeilijkste gesprekken.

De transformerende kracht van holding space
Wanneer iemand oprecht ruimte voor ons houdt, ervaren we iets bijzonders: we voelen ons werkelijk gezien, gehoord en gewaardeerd. In die veilige omgeving vinden we de moed om moeilijke waarheden onder ogen te zien, nieuwe mogelijkheden te verkennen en uiteindelijk te transformeren. De metafoor van de kom herinnert ons eraan dat groei vaak juist plaatsvindt in de lege ruimtes – in de onzekerheid, kwetsbaarheid en openheid die kenmerkend zijn voor drempelmomenten.

Zoals de oude Taoïstische filosoof Lao Tse zo prachtig verwoordde:

“We vormen klei tot een pot, maar het is de leegte binnenin die vasthoudt wat we willen.”

Precies zo is het met menselijke transformatie: in de schijnbare leegte tussen wat was en wat komt, ontstaat ruimte voor nieuwe mogelijkheden.

Jouw ervaring met holding space
Ik hoor graag over jouw ervaringen met “tussentijd” en hoe je je weg hebt gevonden door deze periodes.

• In welke tussentijden navigeer jij op dit moment in je eigen leven?
• Wie heeft er voor jouw ruimte gehouden tijdens moeilijke overgangen?
• Heb je zelf ervaring met het houden van ruimte voor anderen?

Deel je gedachten in de reacties hieronder of neem contact met me op voor een persoonlijk gesprek over hoe ik ruimtehouder voor je kan zijn, bijvoorbeeld in een Perspectiefsessie. 

In 2023/2024 heb ik het Foundation Programma gevolgd bij het  Centre for Holding Space. In juni 2025  ben ik gecertificeerd  als practitioner bij dit centrum om holding space te houden.

Groet Helena 🔆

De tussentijd zoals ik die in het eerste blog beschreef, is een term, die zijn oorsprong vindt in de antropologie en wordt daar ‘liminal space’ genoemd. Deze term geeft aan dat je je op een drempel begeeft en tussen het oude en het nieuwe in zit. Kijk hier de infographic over liminaliteit van antropoloog Jitske Kramer van Human Dimensions. 

Denk aan de periode tussen afstuderen en je eerste baan, de fase waarin een diagnose is gesteld, maar de behandeling nog moet beginnen. Maar ook door periodes van echtscheiding, ziekte, rouw, burn-out of verhuizing beland je vaak in een tussentijd. Zo’n tussentijd is vaak heel ongemakkelijk. Dat zie ik heel dicht bij, aan één van mijn zonen die als jongeman geconfronteerd wordt met Post Covid.  Deze situatie veranderen zijn perspectief, rol, taken en identiteit volledig. Die zaken waar je vanzelfsprekend op vertrouwt als je je door het leven heen begeeft. In een tussentijd zijn, roept allerlei emoties op, zoals onzekerheid, angst, boosheid of rouw.  Dat voelt heel ongemakkelijk. Het is dan ook begrijpelijk als je deze tussentijd zo snel mogelijk wilt verlaten. Maar snelheid werkt in deze fase niet.

“Change always involves a dark night when everything falls apart. Yet if this period of dissolution is used to create new meaning, then chaos ends and new order emerges.” – Margaret Wheatley

Persoonlijke groei
Toch is de tussentijd ook meer dan iets wat je uit je comfortzone haalt. Het kan namelijk ook veel positiefs opleveren. Net zoals een cocon noodzakelijk is voor de transformatie van rups naar vlinder, zijn liminale periodes essentieel voor persoonlijke groei. Want juist in tijden van verwarring kun je groei en ontwikkeling doormaken. Doordat het oude wegvalt, komt er namelijk ruimte voor nieuwe mogelijkheden.

Het is de kunst om die mogelijkheden te verkennen, terwijl je je kwetsbaar en onzeker voelt om wat je net kwijt bent geraakt. Daarom heb je een veilige omgeving nodig, waar anderen jouw ontdekkingstocht liefdevol ondersteunen en stimuleren, zonder je te sturen of jouw einddoel te bepalen. Dat noemen we Holding Space.

Je verhaal onderzoeken
Wat helpt, is om geduldig te zijn en te accepteren dat je nu nog geen antwoorden hebt. Het is de kunst om jezelf toe te staan om een nieuw beeld te vormen van wie je bent en wat je route gaat worden. Wat daarbij helpt, is om je meer bewust te worden van de verhalen die in je leven. Deze te onderzoeken en te ontdekken hoe je ze kunt herschrijven. Zodat deze verhalen je sterker maken in plaats van afremmen.  We kunnen ons verleden niet veranderen. Wel kunnen we een nieuwe betekenis geven aan wat we hebben meegemaakt. En daarmee openen we de deur naar nieuwe mogelijkheden en keuzes.

In onze moderne maatschappij, die vaak gericht is op snelheid en efficiëntie, is het waardevol om de betekenis van deze tussentijden te erkennen. Ze nodigen ons uit om stil te staan, te reflecteren en ons open te stellen voor verandering. Juist in deze ogenschijnlijk ‘lege’ momenten kunnen we ontdekken wie we zijn en wie we willen worden. Lees meer over de kracht van verhalen. Luister hier hoe de founder van het begrip Holding Space, Heather Plett, uitlegt wat liminal space is.

Werken aan je levensverhaal
Wil jij jouw ervaring met de tussentijd met mij delen? Dan kom ik graag naar je verhaal luisteren en kunnen we samen jouw verhalen onderzoeken en zien wat ze je te zeggen hebben.

Op deze manier kunnen we via concrete ervaringen onszelf en anderen meer inzicht geven in hoe je door onbekend gebied kunt navigeren. Heb je interesse? Stuur dan een e-mail naar aan@zelfsprekend.nu

In 2023/2024 heb ik het Foundation Programma gevolgd bij het  Centre for Holding Space. In juni 2025  ben ik gecertificeerd  als practitioner bij dit centrum om holding space te houden.

Groet Helena 

Iedereen belandt wel eens in een ‘liminale ruimte’ tijdens zijn of haar leven. Dit is een antropologische term die verwijst naar een ruimte die onbekend is en waarin je de weg niet kent. Er zijn geen kaarten, geen wegwijzers, routes en er is geen duidelijk eindpunt. Het is letterlijk een ruimte waarin je op de drempel van iets nieuws staat. Een drempelruimte, want ‘liminaal’ betekent drempel. Het is een periode waar je tussen het vertrouwde en het onbekende in bent, met zowel ruimte als kansen. Het wordt ook wel ‘het ondertussen’ of ‘de tussentijd’ genoemd. De komende tijd ga ik dit fenomeen verder verkennen in een reeks blogs met als titel ‘Tussentijd’.

Tussentijd
We kennen het allemaal wel in ons leven, fases waarin je even geen houvast hebt, omdat je je bevindt in een overgangszone. Omdat je onverwacht tegenslag in het leven hebt. Of overgaat naar een nieuwe levensfase. Bijna elke menselijke ervaring heeft elementen van het ondertussen in zich. Bijvoorbeeld:

• omdat er een dierbare (onverwacht) is overleden,
• je ontslagen bent of met pensioen bent gegaan,
• je na je studie geen baan kunt vinden,
• je een kind hebt gekregen,
• je na echtscheiding geen (t)huis meer hebt,
• je aan een nieuwe baan begint,
• je geconfronteerd wordt met ziekte,
• je op kamers gaat als je 18 bent,
  En vul zelf verder maar in…..

Dit zijn allemaal gebeurtenissen die je (plotseling) in de tussentijd laten belanden. Het is een periode waarin je loskomt van vertrouwde gewoontes, overtuigingen, waarden en normen, zonder dat je al weet wat ervoor in de plaats zal komen. Deze fase kan gekenmerkt worden door verschillende emoties, die zich ook nog eens afwisselen. Denk aan verwarring, onzekerheid, rusteloosheid, angst, ongemak, boosheid, rouw, opluchting enzovoort. De tussentijd is eigenlijk een plek waar niemand graag wil zijn. Vaak zijn we geneigd om deze fase snel achter ons te willen laten, terwijl juist in tijden van verwarring de meeste groei en ontwikkeling plaatsvindt.

Wat kenmerkt zo’n tussentijd?

• Overgang tussen oud en nieuw: Het is een fase waarin je het vertrouwde pad hebt verlaten, maar nog geen duidelijk nieuw pad hebt gevonden. Deze tussenruimte voelt vaak vreemd, uitgestrekt en ongemakkelijk aan.
• Loskomen van de comfortzone: Je stapt uit je oude comfortzone met zijn vertrouwde normen, aannames, overtuigingen en gewoonten, maar er is nog geen nieuw antwoord. Je sociale rol of positie wordt ongedefinieerd. Je weet niet meer goed welke taken en verantwoordelijkheden er in deze nieuwe fase bij horen. Alles lijkt wel nieuw.
• Identiteit in verandering: J Het is een fase van ‘betwixt en between’. Je bent weg van het oude, maar hebt nog geen antwoorden voor het nieuwe. Een periode waarin de ene identiteit wordt achtergelaten en de volgende nog gevonden moet worden. 
• Overlappende emoties: Het is een periode van complexe en overlappende emoties. Dit kan leiden tot gevoelens van onzekerheid en kwetsbaarheid. Je kunt je zowel gedesoriënteerd voelen, maar ook rusteloos en angstig.
• Tijdsduur: De tijd die we in deze tussenfase doorbrengen, is vaak veel langer dan we verwachten of willen. Het vraagt om acceptatie van het proces en je te laten meevoeren door de stroom van verandering. Het is de kunst om geduldig op de drempel te blijven en te accepteren dat je nog geen heldere antwoorden hebt.
• Risico’s en kansen: We riskeren om veel te verliezen als we over de drempel stappen. En we hebben tegelijkertijd juist meer kansen op een ander leven. In de tussentijd bevindt zich zowel de gebrokenheid als heling, het risico als de kans, de verlatenheid en verbinding, de leegte en openheid. Het is een periode waarin transformatie en ongekende verandering mogelijk is.
• Nieuw denken en doen: In de tussentijd ontwikkelen we nieuwe denkwijzen en handelingen. Het is een vruchtbare periode waarin persoonlijke groei en inzicht kunnen bloeien.

‘Spaken komen samen in een naaf, maar de lege ruimte maakt de kar bruikbaar. Een pot bestaat uit klei, maar de lege ruimte maakt de pot bruikbaar. Balken en stenen vormen een huis, maar de lege ruimte maakt het huis bruikbaar. Alleen het niets is bruikbaar.’ Lao-Tse – Chinees filosoof 600 v. Christus

Holding Space
Het beste dat we voor iemand in een tussentijd kunnen doen, is een veilige bedding creëren waar vanuit iemand zijn eigen route kan kiezen. Waar hij of zij een tijdje mee kan lopen en aanwezig kan zijn. Vanuit deze veilige bedding kunnen we hem of haar uitnodigen en aanmoedigen om te ontdekken en tegelijk zijn of haar eigen weg te laten bewandelen. Soms zijn we hierbij wegwijzer, reisgenoot, pleisterplek of reisleider. Of dat alles tegelijkertijd.  De ander bepaalt het tempo. Wij zijn present en doen wat nodig is. We trekken samen op en we leren van elkaar en van het leven. Dat noemen we Holding Space bieden.

Daarover heeft de Canadese Heather Plett een prachtig boek geschreven: De kunst van Holding Space.

In 2023/2024 heb ik het Foundation Programma gevolgd bij het  Centre for Holding Space. In juni 2025  ben ik gecertificeerd  als practitioner bij dit centrum om holding space te houden.

Deel je ervaring
Wil jij jouw ervaring met de tussentijd en hoe je daarmee bent omgegaan met mij delen? Dan kom ik graag naar je verhaal luisteren en zal ik het zorgvuldig optekenen. Op deze manier kunnen we via concrete ervaringen onszelf en anderen meer inzicht geven in hoe je door onbekend gebied kunt navigeren. Heb je interesse? Stuur dan een e-mail naar aan@zelfsprekend.nu

Lees meer over de tussentijd in een volgende blog. Tussentijd verdiept. 

Groet Helena 

Al heel lang valt me op dat het nogal eens aan oprechte aandacht ontbreekt. Dat echte aandacht – of je nu een e-mail beantwoordt, iets doet of in contact bent met iemand – gezien wordt als tijdverlies. Terwijl ik geloof dat er even helemaal zijn in het moment, in het gesprek, bij het beantwoorden van je e-mail, je op de lange termijn meer tijd en winst gaat opleveren. Omdat je dan de relatie hebt onderhouden. Omdat de ander gezien is en de verbinding ervaart. Een volgende keer bereid is om mee te bewegen of je het voordeel van de twijfel te geven. Ik geloof dus dat aandacht niet per se meer tijd hoeft te kosten.

Waar zie ik dit gebrek aan aandacht?

In organisaties die hun eigen drukte en systemen voorop stellen, de e-mail niet meer beantwoorden, je weer terugverwijzen omdat zij er niet over gaan, je alleen als nummer kennen.

In onze samenleving door het gebrek aan aandacht voor mensen die niet vanzelfsprekend mee kunnen doen en die we in hokjes opdelen en zo buiten onze leefwereld en de samenleving plaatsen.

In onze directe omgeving door gebrek aan aandacht in onze buurt of voor mensen die anders zijn. Niet alleen omdat we ons vooral richten op systemen en apparaten voor ons welbevinden en snel afgeleid worden door de veeleisende buitenwereld of onze drukke activiteiten. We zijn niet meer vanzelfsprekend gewend om stil te staan en aandacht te geven.

We hebben daar dan initiatieven en projecten voor nodig om dit te organiseren. Gelukkig zijn die er veel.

Kleine gebaren, grote impact
Het is blijkbaar niet zomaar logisch om mensen een kleine attentie of compliment te geven als ze het even niet makkelijk hebben. Ook aan mensen die je niet (zo goed) kent. Een glimlach aan een onbekende op straat. Ergens bij stilstaan en iets toevoegen in plaats van ergens langs rennen. Er kan veel groots zitten in een klein gebaar.

Een ervaring in het ziekenhuis
Een tijdje geleden was ik drie dagen opgenomen in het ziekenhuis voor een vervelende maar ongevaarlijke atriumflutter (hartritmestoornis). De dienstdoende cardioloog wilde graag de dokter spelen, maar dat was niet zo aan mij besteed. In de consulten aan mijn bed maakte hij maar matig contact en bombardeerde mij met zijn besluiten. Ik voelde geen verbinding en voelde me niet gezien, dus ging ik in de weerstand.

Het meest kenmerkende was dat ik de laatste dag, als enige patiënt, in de gemeenschappelijke ruimte zat te werken terwijl hij langs liep. Ik zei, zoals gewoonlijk vrij luid, goedemorgen! Er kwam totaal geen respons, geen oogcontact, geen gebaar, geen opmerking. Hij liep vlak langs mij heen en heeft me gehoord. Ik kan prima zonder, maar moest wel denken dat een klein gebaar juist veel kan betekenen voor patiënten. Dat ze opgemerkt en gezien worden, ook al is het maar voor even.

Aandacht als zonlicht
Ik las ergens: “Aandacht lijkt op zonlicht: het is het licht waarin de wereld verschijnt.” En zo voelt het ook. In een ziekenhuis is het zeker belangrijk dat je elkaar even herkent van mens tot mens, in plaats van in rollen als dokter en patiënt. Dat hoeft geen uren te kosten, maar zit juist in de kleine interacties. Ik heb ook gemerkt dat dat op veel momenten gelukkig wel gebeurt in het ziekenhuis.

Een mooie slogan voor een betere samenleving

Aandacht is het nieuwe goud!

Laten we met elkaar deze slogan gebruiken om te werken aan een meer welkome en inclusieve samenleving. Ik ga me komende tijd hier nog meer op richten en kijken hoe ik met kleine brokjes aandacht meer het verschil kan maken in mijn dagelijkse leven en dus dat van anderen. Ook als ik het druk heb, er geen zin in heb of liever iets anders doe. Want zoals mijn man altijd zegt: “Alles wat aandacht krijgt, groeit.”

Groet  Helena 🔆

Bron: Filmpje “Aandacht is het nieuwe goud!” door Danielle Braun, Academie voor Organisatiecultuur:

Recent was ik bij een netwerkbijeenkomst waar we te gast waren bij het Drents Museum. Er werd op een inspirerende manier gepresenteerd hoe het Drents Museum werkt aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Hoe ze bevorderen dat het publiek zelfstandig en inclusief kan participeren.

Onder andere door het aanbieden van maatwerkprogramma’s, aandacht voor toegankelijkheid zoals het schrijven van teksten op B1-niveau en het aanstellen van twee participatiemedewerkers. Wat opviel was dat van de 200.000 bezoekers maar 25% uit het Noorden komt. De rest komt uit de Randstad en is 65+. Ik vroeg me tijdens de presentatie af hoe het toch kan dat zoveel mensen en groepen uit het Noorden het museum niet bereiken, terwijl er al veel drempels zijn weggenomen. Ik ben er overigens zelf één van. Ik ben in 23 jaar tijd dat ik in Assen woon, maar 2 keer naar het Drents Museum geweest.

The art of relevance
Toevallig was ik al enige tijd het boek ‘Art of Relevance’ aan het lezen van Nina Simon. Zij is een enthousiaste pleitbezorger van het ontsluiten van musea, bibliotheken, kerken, theaters etc. om relevant voor de samenleving te zijn. En dan vooral voor mensen die ze anders niet bereiken. Het boek is een gids hoe je nog beter aan kunt sluiten bij de verlangens en dromen van mensen, groepen en gemeenschappen in de samenleving. Een praktische manier om mensen meer welkom te laten voelen en samen waarde te creëren. Een thema waar ik komende tijd praktisch mee bezig wil zijn.

Een tegenhanger tegen het huidige model van marktwering en systemen die centraal staan. Dit boek laat zien dat het niet voldoet om maar aan te bieden waarvan we (nogal arrogant) denken te weten wat mensen nodig hebben of willen. Maar dat we op een veel fundamentelere manier zullen moeten aansluiten om relevant te kunnen zijn voor mensen, groepen en de samenleving die we nu niet bereiken.

Wat is relevantie eigenlijk?
In het boek gaat Nina uitgebreid in op wat ‘kunst van relevantie’ eigenlijk is. Ze ziet het als een sleutel van een deur, die betekenis ontsluit door iemand toegang te geven tot de kamer erachter. Ze beschrijft hoe je als initiatief, project of organisatie een sleutel kunt zijn voor groepen mensen die jouw deur niet zien of de sleutel niet hebben. Relevantie bepaalt in de praktijk het meeste wat we doen. De wegen die we bewandelen. Iets kan alleen relevant voor je zijn als het:

1. Je toegang geeft tot iets waardevols
2. Je nieuwe informatie geeft en het daardoor nieuwe betekenis toevoegt aan ons leven
3. Een verschil maakt voor jou als persoon
4. Je naar een plek leidt waar je heen wilt gaan. Wat je wilt weten. Wie je wilt zijn
5. Belangrijk is voor de identiteit en betekenis van de gemeenschap
6. Belangrijk kan zijn om onszelf te leren begrijpen

De sleutel tot de deur
Als we denken dat iets relevant is zullen we de deur openen. Als iets niet relevant is, zullen we de deur niet eens zien. Zou dat een van de redenen kunnen zijn dat zo weinig Noordelingen en mensen onder de 65 met andere (culturele) achtergrond de weg naar het Drents Museum weten te vinden? Dat ze de deuren niet zien en niet weten dat wat er in het Drents Museum gepresenteerd wordt relevant kan zijn in hun leven of gemeenschap?

Werken aan relevantie
Relevantie is een proces en een oefening in empathie aldus Nina Simon. Je zoekt met elkaar wegen om te ontdekken wat er leeft bij een nieuw publiek. Je kunt mensen niet vertellen dat iets relevant is. Je moet de juiste mensen, met de juiste boodschap en de juiste boodschapper, die mensen vertrouwen, bereiken. Informatie wordt pas relevant als deze een nieuw en positief effect teweeg zal brengen bij iemand, in hun leven en gemeenschap. En de afweging hoeveel inzet er gepleegd moet worden om de nieuwe informatie te krijgen en te absorberen positief uitvalt. Hoe moeilijker iets te begrijpen of mee te verbinden is, hoe minder relevant het namelijk zal zijn.

Als mensen eenmaal de deur gevonden hebben en merken dat wat er achter de deur zit relevant is voor hen, zullen ze terugkomen. En steeds om meer vragen. En uiteindelijk hun eigen sleutel willen hebben.

De uitdaging is niet het nieuwe dat je aanbiedt, maar de inspanning die nodig is om de relevante connectie te maken.

Een mooi voorbeeld: Obama’s campagne
Een mooi voorbeeld in het boek is stemmen relevant maken voor zwarte jongeren ten tijde van de verkiezingen van Barack Obama. Obama kon alleen winnen door mensen te bereiken die normaliter niet op zouden komen dagen bij het stemmen. Om het stemmen relevant te laten zijn voor zwarte jongeren, werd als boodschapper een graffitiartiest gekozen, Shepard Fairey. Maar hij was ook skateboarder en guerrilla-activist die bekendstond om zijn posters. Hij was niet betrokken bij politiek, maar maakte voor de campagne van Obama een poster in ‘street art style’. De Obama Hope poster was geboren. Daaromheen werden allerlei andere zaken georganiseerd met als gevolg dat nog nooit zoveel zwarte jongeren naar de stembussen gingen.

Valkuilen
De valkuil is dat we geloven dat wat wij doen relevant is voor iedereen. En dat het iets nieuws en magisch is waardoor mensen er als vanzelf door aangetrokken worden. De werkelijkheid is dat mensen zelf kiezen wat relevant is voor hen. En dat het niet te voorspellen is. Want wat relevant is voor de ene persoon, is irrelevant voor de ander. Wat vandaag relevant is, hoeft dat morgen niet meer te zijn. Het is dus niet zinvol om je af te vragen: ‘Is het relevant?’

De vraag is altijd: ‘Voor WIE is het relevant?’ En ‘WAAR is het relevant voor?’

Heb jij voorbeelden van hoe je als project, initiatief, organisatie of bedrijf zorgt dat je relevant bent en je nieuw publiek aantrekt? Laat het me weten in de reacties hieronder.

Wil je alvast meer weten? Check de TED-talk waarin Nina kort uitlegt waar het bij de Art of Relevance over gaat. Wil je een inclusief project ontwikkelen? Je kunt me inhuren als ontwikkelaar of inspirator. Check mijn activiteiten onder het kopje Sociale Inclusie op de website.

Groet Helena 🔆

De afgelopen periode deed ik mee aan de creatieve challenge #12dagencreatief, georganiseerd door Loes Vork. Een erg leuk project waarin Loes samen met 7 andere creatievelingen je elke dag een e-mail vol met inspiratie stuurt rondom het thema verbinding. Zo kun je elke dag kiezen waar je mee bezig wilt gaan.

Eén van de opdrachten was van Christine de Vries van Shodo. De vraag was om 10 minuten lang intuïtief afbeeldingen te zoeken en van de drie afbeeldingen die je aanspraken een collage te maken in de vorm van een drieluik. Een drieluik dat uiteindelijk verwijst naar een verhaal uit jouw leven. Bij elk beeld werd je uitgenodigd om een tekst te schrijven door bezinnend te schrijven. Ik deel hier aan het begin van het nieuwe jaar mijn verhaal bij het drieluik dat ik maakte.

Van zwart-grijs naar kleur
Hoe kom ik van het leven in een zwart-grijze wereld naar het leven in een wereld in kleur? Hoe wordt het leven weer levendiger en kleurrijker? Hoe raak ik verlost van de zwarte en zware onderstroom die er vaak is en vooral was?Een onderstroom die mij de afgelopen 10 jaar aldoor omlaag trok, moe maakte en uitputte. Naar een plek waar niets kan groeien en bloeien, dor en doods. Tegelijkertijd is gedwongen rust en stilstand nodig om te kunnen verteren en dus verder te kunnen. Een natuurlijk onderdeel van de cyclus van het leven.

De liminale fase
Net als de herfst-winterperiode van afsterven, ondergronds gaan en afwachten. In de antropologie noemen ze dat de ‘liminale’ fase. Er zijn momenten in deze periode dat je je niet kunt voorstellen dat er nog kleur zal zijn. Alles is grauw, mistig, koud en uitgestorven. En toch even later is de kleur weer helemaal terug. Daarin geloven en op vertrouwen – dat is het moeilijkste dat er is, heb ik ervaren.

Het licht als game changer
Het enige dat verandering teweeg kan brengen in die situatie is het licht. Licht geeft hoop. Licht verwarmt en laat dat wat ontkiemen moet zich ontwikkelen. Licht maakt alles lichter, letterlijk. Het brengt verlichting en jaagt de wanhoop en het zware weg. Als je in het bos loopt zijn er in de winter vaak geen kleuren te vinden, maar zodra de zon verschijnt, dan is er vaak meer kleurenpracht dan je voor mogelijk had gehouden. Licht is essentieel voor ontwikkeling, groei, transformatie. Het leven voelt, is en wordt met licht letterlijk lichter, levendiger en leuker.

Ten volle leven
Uitbundig vanuit een thuis in jezelf, stralend er mogen zijn. Kleurrijk en het leven volledig nemen en koesteren. Levenskracht uitstralen. Het duurt even voordat ik van de eerste afbeelding naar de laatste kon komen. Het duurde bij mij meer dan 10 jaar. En nog steeds vind ik het lastig om het leven volledig te leven met alle kracht, talenten, potentie en energie die in me is. Kan ik het wel vertrouwen? Word ik niet teruggefloten of veroordeeld? Zak ik niet weer in een zwart gat? De stemmetjes die ik zo goed ken, manifesteren zich dan heel duidelijk. En tegelijkertijd weet ik dat nieuwe gewoonten mogen ontstaan en zich ontwikkelen. Nieuwe kansen, perspectieven en mogelijkheden die me sterker maken als het zwarte zich toch weer aandient. Want uiteindelijk wordt het lichter, leuker en levendiger.

Wil je ook eens een collage maken en daarbij bezinnend schrijven? Ontdekken wat er aan creatiefs en intuïtiefs in je leeft? Boek een Perspectiefsessie.

Groet  Helena 🔆

N.B. De afbeeldingen in mijn drieluik kwamen uit de tijdschriften: De Vezel, Flow en Happinez.

In het weekend, vooral op zondag, komt er steevast een oude bekende op bezoek. Deze bekende heeft verschillende namen: somberheid, verdriet, gemiste kansen en soms ‘ik haat het leven’. Een bekende die een aantal jaren met mij optrok, dag in dag uit. Het is al grote winst dat zij nu alleen op zondag op bezoek komt.

Onverwacht gezelschap
Elke zondag weer overvalt dat bezoek me. Net denk ik zo lekker bezig te zijn met weekend vieren, luieren, lezen, koken en van niets doen genieten. En dan, als ik op zondag opsta, heb ik opeens innerlijk gezelschap dat zomaar in mij aanwezig is. Ik word bruut herinnerd aan dat verdriet, die angst en dat gebrek aan vertrouwen in het leven dat nog zo diep ergens in mij zit. Waaraan ik door de week, in de drukte van de wereld, geen aandacht hoef en wil besteden. Want ik wil daar het liefste van weg. Ik wil vooruit, mooie dingen realiseren, samen optrekken, bezig zijn.

Leren omarmen
Ondertussen weet ik steeds beter deze dualiteit in mij te omarmen. Te accepteren dat het deel van mij is, misschien wel van het mens-zijn. En leer ik hoe ik met deze gast om moet gaan. Mijn Lessen:

1. Verwelkom de ongenode bezoeker
   Ik heb geleerd dat het de kunst is om deze ongenode bezoeker wel te verwelkomen. Niet meteen de deur in haar gezicht te gooien. Want dan blijft zij op die deur kloppen en me achtervolgen. Dan wordt mijn hele dag daardoor bepaald.

2. Benoem dat zij er weer is
Het helpt om te herkennen dat daar nu voor mij blijkbaar de tijd voor is. Het is nu eenmaal zo. Deze gast hoort bij de zondag. Bezoek gaat ook weer weg!

3. Luister naar haar boodschap
Stilstaan bij mezelf en voelen en horen wat de gast mij te vertellen heeft. Misschien een bekende boodschap: “Neem het verdriet dat nog in je zit serieus, sta even stil, geef even toe aan wat er in je leeft.”

4. Geef niet teveel aandacht
Tegelijkertijd de bezoeker niet teveel aandacht geven. Er niet helemaal in meegaan en mezelf verliezen in haar verhalen. Er is ook een tijd om weer verder te gaan als herbergier.

5. Zoek afleiding wanneer nodig
Soms is afleiding het beste. Gewoon naar buiten op de fiets. Bij iemand op bezoek gaan of iets anders buiten de deur doen, samen met anderen.

Rumi’s Wijsheid
Het onderstaande gedicht van Rumi laat heel duidelijk zien dat ongenode gasten er in ieders leven zijn. Het hoort dus bij het leven. En het is de kunst om ermee om te gaan. Om ze te omarmen en ervan te leren. Levenskunst dus.

De Herberg
Dit mens-zijn is een soort herberg
Elke ochtend weer nieuw bezoek.
Een vreugde, een depressie, een benauwdheid,
een flits van inzicht komt
als een onverwachte gast.
Verwelkom ze; ontvang ze allemaal gastvrij
zelfs als er een menigte verdriet binnenstormt
die met geweld je hele huisraad kort en klein slaat.
Behandel dan toch elke gast met eerbied.
Misschien komt hij de boel ontruimen
om plaats te maken voor extase……
De donkere gedachte, schaamte, het venijn,
ontmoet ze bij de voordeur met een brede grijns
en vraag ze om erbij te komen zitten.
Wees blij met iedereen die langskomt
de hemel heeft ze stuk voor stuk gestuurd
om jou als raadgever te dienen.

Rumi

Wil je eens met dit thema werken met technieken van bezinnend schrijven? Mail me op aan@zelfsprekend.nu en kijken we naar de invulling en mogelijkheden.

Groet  Helena 🔆

Toen ik in 1966 werd geboren, kreeg ik de welluidende namen Hélène Sophia Sita mee. Vernoemd naar – jawel – twee oma’s en een overoma: Oma Lena Brauckman (de moeder van mijn moeder), Sophia Johanna van Ingen (de oma van mijn moeder) en Sietske Assies (de moeder van mijn vader). Ik werd geen Lena of Helena genoemd, maar Hélène om de Franse Hugenotenafkomst van mijn moeders kant niet te verloochenen. Toen ik naar de lagere school ging, schreven mijn ouders me echter in als Heleen.

Een ontdekking uit het familieverhaal
Tijdens mijn burn-out dook ik dieper in de familiegeschiedenis. Toen bleek dat mijn betovergrootmoeder aan moeders kant ook Helena heette: Helena van der Kwast. En haar oma was Helena Kool. Net als eigenlijk mijn oma, die naar hen vernoemd was – Helena werd toen Lena. Daarom noem ik mezelf sinds 2018 Helena. Die naam paste beter bij wie ik toen geworden was. Heleen werd Helena.

Het belang van je voornaam
Maar wat is het belang van je voornaam eigenlijk? Door een naam te krijgen bij je geboorte word je een persoon, kun je aangesproken worden en ben je ‘uniek’ en herkenbaar – zeker in combinatie met je achternaam. Je kunt jezelf presenteren in de wereld en bent vindbaar op het internet. Maar namen hebben ook betekenissen. Het is mooi om te kijken of je je herkent in je naam en of die betekenissen samenvallen met je identiteit. Na de diepste dalen van mijn burn-out was ik zo veranderd dat het voor mij tijd werd voor een nieuwe naam.

Doorgroeien naar mijn betekenissen
In mijn geval lijkt het wel alsof ik steeds meer doorgroei naar de betekenissen van mijn welluidende namen:

• Helena betekent ‘de lichtbrenger’
• Sophia betekent ‘levenswijsheid’
• Sita betekent ‘metgezel’

Oftewel: De metgezel met levenswijsheid die licht brengt!

Werken met je eigen naam
In de sessie rondom het verkennen van je levensverhaal, werken we onder andere met je voornaam. Met korte en speelse oefeningen verkennen we wat je voornaam voor je betekent en schrijf je er een korte tekst over. Een eerste stap om je levensverhaal te verkennen. Zo schreef ik over mijn naam Helena een naamgedicht – een simpele oefening waarin je veel kunt verkennen en uitdrukken:

Vanaf onze berg in Winterberg sluit ik deze drieweekse vakantie af. Uitgerust en gelaafd door de liefelijke omgeving. Het was heerlijk om eindelijk eens tijd en ruimte te hebben: spelletjes spelen, boeken lezen waar je thuis niet aan toekomt, De Slimste Mens kijken, darttoernooien en Olympische Spelen volgen, Ottolenghi’s kookkunsten imiteren, wandelen, ontspannen in de sauna en een beetje fietsen. Een perfecte manier om eruit te zijn, met alle kinderen in verschillende vakantie-fases, familiebezoek en de buren een gezellig midweekje op bezoek.

Twee grote afwezigen
Dit jaar waren er twee opvallende afwezigen: Somberheid en Angst. Deze onuitgenodigde gasten gingen de afgelopen jaren altijd trouw mee op vakantie. Meestal al vanaf de eerste week waren ze er, en ze maakten niet alleen mij het leven zuur, maar het hele gezin. En het ergste van alles: ze gingen nooit weer weg. Het stilvallen en niets doen was vaak hun uitnodigingsticket. Want wat stel je eigenlijk voor als je niets doet? Hoe kun je dan nog van betekenis zijn?

De wortels van het probleem
In mijn jeugd wist je eigenlijk nooit of je iets goed deed of dat het goed genoeg was. Vaak bleek het achteraf toch niet goed te zijn. Daarbovenop was er een opvoedingsmissie om de drie S’en uit mijn leven te elimineren: Slap, Sloom en Slordig. Deze krachtige cocktailmix zorgde ervoor dat stilvallen altijd al een dingetje was. Gelukkig kon ik heel goed en heel hard werken…

Zeven jaren van ontmanteling
De afgelopen zeven jaar heb ik de schadelijke patronen die hieruit ontstonden grotendeels ontmanteld. Stilvallen werd steeds meer een noodzaak, maar bracht als vanzelfsprekend Somberheid en Angst met zich mee. Het leven voelde vaak als één groot zwart gat. De kleinste onverwachte dingen werden reusachtig groot. Prikkels kwamen keihard binnen. Mensen waren te veel. Buiten zijn was vaak niet fijn. Ik voelde me te kwetsbaar.

De terugkeer naar werk
Het afgelopen jaar ben ik weer meer gaan werken. Spannend, want hoe voorkom je dat je weer in je oude patronen vervalt? Dat voorkom je dus niet. Het vraagt elke dag, elke week en bij elke klus zelfonderzoek: waarom wil en doe ik dit? Voor de ander of voor mezelf? En heb ik er de energie voor? Dit zal nog wel even nodig blijven, want ik heb hierin nog veel te leren en zal keuzes moeten maken.

Een keerpunt
Maar deze vakantie kon ik eindelijk stilvallen zonder lastiggevallen te worden door Somberheid en Angst. Dat beschouw ik als een goed teken dat de zeven ‘magere jaren’ voorbij zijn. Het balanceren tussen wat moet, dienstbaar willen zijn om van betekenis te zijn, of bijdragen omdat ik dat wil – dat zal de rest van mijn leven levenskunst blijven. En voor wie eigenlijk niet?

Wil je het hier eens over hebben en onderzoeken hoe dit proces voor jou is? Laat het me weten via aan@zelfsprekend.nu. Of boek een Perspectiefsessie. 

Groet Helena 🔆